Paradigma Sorunu
"Önemli bir toplantıda cep
telefonuyla bağıra bağıra konuşan bir kişi garibinize gidiyorsa, paradigmanızı
değiştirmeden onu değerlendirdiğiniz için, siz yanılıyorsunuzdur. Örneğin
trende giderken, bir baba, 3 evladıyla oturup, sürekli ağlayan çocuklarına hiç,
“susun” demeden yolculuğa devam ettiğinde; siz ona ne gamsız adam,
diyebilirsiniz. Ama sorsanız, onlar hastaneden geliyorlardır ve bir saat önce çocukların
anneleri ölmüştür ve eve dönüyorlardır.
Prof. Covey'in konuşmasını dinlemeye gelen
annesi, arka sırada oturan 2 kişinin toplantı boyunca sürekli konuştuklarını görerek,
çok öfkelenmiş ve oğlumu küçümsüyorlar diyerek de çok üzülmüş. Yemek molasında
oğluna, şunların kafasına çantamı indiresim geliyor, demiş.
Oğlu, anne o adam Finlandiyalı,
burada simultane tercüme yok, mecburen tercümanı yanına oturttuk, demiş.
Havaalanında aktarma yapmak
isteyen yaşlı bir hanım, uçağının 2 saat gecikmeli olduğunu öğrenince, dergiler
ve bir kutu kurabiye alarak bekleme salonuna geçmiş. Yanındaki sehpaya da
dergileri ve kurabiye kutusunu bırakarak, okumaya dalmış. Bir ara bakmiş ki,
yanındaki koltuğa oturan bir adam, sehpadaki kurabiye paketini açıyor ve yemeye
başlıyor. Kurabiyelerin kendisine ait olduğunu hissettirmek isteyen kadın,
adama dik dik bakmış. Hatta canı o an istemediği halde, kutudan bir kurabiyeyi
ağzına atmış.
Her halde kurabiyelerin sahibinin
kim olduğunu artık anlamıştır diye düşünürken, adam bir tane daha ağzına atmaz
mı? Hemen kadın da bir tane daha atmış ve bir yarışma başlamış, adam bir tane,
kadın bir tane. Sonuçta kutuda tek kurabiye kalmış, adam onu hızlıca kaparak
ortadan bölmüş ve gülerek kadına ikram etmiş. O sırada, kadının uçağının alana
indiği anonsu duyulmuş ve işlemler için kadın bankoya gitmiş. Pasaportunu cıkartmak
için cantasını açtığında, ne görsün ; KENDİ KURABİYE PAKETİ HİÇ AÇILMAMIŞ
OLARAK ÇANTASINDA DURUYOR. MEĞER YANINDAKİ ADAMIN KURABİYESİNİ YİYORMUŞJ
Başkalarının düşünce ve
davranışlarını YARGILARKEN, elimizdeki veriler çoğu zaman yeterli olmuyor. Davranışların
nedenini bilmeden çok yanlış yargılara varabiliyoruz. Covey bu örnekleri ; “aynı
enformasyona farklı bakış, bizim davranışlarımızı belirler” diye özetliyor.
Buradan yola çıkarak çözemediğimiz sorunlar için, paradigma (zihin haritasi)
degistirmenin geregini vurguluyor. Einstein'ın bir sözünü anımsatıyor : Karşılaştığınız
sorunları, o sorunları mevcut düşünce düzleminde kalarak çözemezsiniz.
SON OLARAK YİNE EINSTEIN: Önyargı
duvarlarını yıkmak, atomu parçalamaktan daha zordurJ
Per aspera ad astra!
